Controlestrategieën 10.0: tips voor ACT- therapeuten die de dingen snel willen oplossen.

Controlestrategieën 10.0: tips voor ACT- therapeuten die de dingen snel willen oplossen.

Als therapeut kan je soms de neiging hebben cliënten snel te willen helpen met het oplossen van hun problemen. Maar wanneer je mensen hun controlestrategiën afneemt, of de functie ervan niet grondig genoeg onderzoekt, dan krijg je dit:

  • Mensen stoppen wel met roken maar gaan in de plaats snoepen omdat ze niet hebben leren omgaan met stress.
  • Mensen geraken verlost van OCD en gaan vervolgens proberen contole te krijgen over de mensen rondom hen.
  • Iemand die de gewoonte had een hele dag te gamen gaat in de plaats daarvan nu een joint roken of niet meer naar school gaan omdat hij niet tegen verveling kan.
  • Iemand met een slecht zelfbeeld gaat dan hard werken om iets voor te stellen voor anderen, veel mooie spullen kopen, veel voor anderen doen zodat ze wel leuk gevonden worden
  • Niet meer schreeuwen tegen de kinderen maar het vriendelijk vragen, kan dezelfde functie hebben, nl. het onder controle willen hebben van de situatie, eerder dan waardengericht te reageren.
  • Mensen met een eetprobleem gaan vervolgens excessiever sporten. Of krijgen een alcoholprobleem of gaan op een andere manier excessief met hun uiterlijk of met anderen bezig zijn.
  • Je minder alleen voelen, kan je op verschillende manieren doen: drinken, voortdurend op Facebook zitten, veel chatten, series kijken, eten, kwaad zijn op anderen omdat ze je niet zien staan, je gelijk willen halen, je opsluiten, dichtklappen, anderen voor je opeisen, … .

Bovenstaande strategieën bestaan vaak ‘na elkaar’ of komen zelfs gelijktijdig voor, afhankelijk van de context waarin iemand zich bevindt.

Dit geldt trouwens voor ons allemaal. Wij, therapeuten, zijn hierin niet anders dan onze cliënten. Wij hebben ook hersenen die ongemak moeilijk te verdragen vinden. De reden waarom we een cliënt snel willen helpen in plaats van het proces stap voor stap aan te gaan, is vaak ook een controlestrategie. Het kan je bvb. helpen om je competent te voelen als therapeut.

Net zoals je cliënt dingen kan verzwijgen voor zijn therapeut omdat ie zich schaamt, de dingen erger voorstelt dan ze zijn zodat je zeker met een oplossing zou komen, thuis niet bezig is met de therapie omdat hij het te druk heeft…zo hebben wij ook onze controlestrategieën in de therapieruimte die elkaar afwisselen.

Als je een cliënt hebt die naar jouw oordeel niet snel genoeg evolueert, dan zou het kunnen dat je afwisselt tussen overtuigen, zelf erg hard werken, achteruit gaan zitten, veroordelend klinken,… Vind je dit fout of schaam je je ervoor, dan kan dit je belemmeren om te achterhalen wat er tussen jou en de cliënt gebeurt. Gebruik het als aanleiding om te onderzoeken wat er gebeurt, het kan een krachtige manier zijn om met die informatie iets te doen, de functie voor jezelf te achterhalen en vervolgens minder in dezelfde valkuil te trappen.

 

Gaat het over controlestrategieën, hou dan even dit in de gaten:

  • Probeer eerst een overzicht te krijgen van álle gedragingen (controlestrategieën) die mensen doen in functie van het wegkrijgen van één bepaald ongemak; een bepaalde gedachte, emotie, aandrang, fysiek gevoel, … .
  • Waarschijnlijk zijn er nog andere emoties, gedachten … die je cliënt graag onder controle wil. Mogelijk zit hier ook nog een heel ander gedragspatroon aan gekoppeld. Probeer ook hier zicht op te krijgen.
  • Daarna kan je pas aan de slag met creatieve hopeloosheid, defusie, waarden etc.
  • Weten dat als je met creatieve hopeloosheid op een verdiepende, degelijke manier aan de slag gaat, dat mensen dan pijn of ongemak ervaren. Kijk goed/bevraag welke controlestrategieën mensen dan in zetten om controle te krijgen over die pijn. Bereid hen hierop voor zodat de kans groter wordt dat ze hierop reageren met acceptatie in plaats van met controle.
  • Waakzaam zijn; bevragen of opletten of het ‘nieuwe gedrag’ effectief waardengericht is, dan wel nog steeds voortkomt uit een neiging tot controle.
  • Stilstaan bij de functie van je eigen controlegedrag in de therapieruimte en de bereidheid en de focus bij jezelf vinden om hier iets mee te doen in functie van je eigen groei als therapeut.

Veel succes ermee!